Hoe kunnen we deze cliënt het beste begeleiden? Of, in vaktaal, wat is de best passende begeleidingsstijl? Medewerkers van ORO zijn goed geschoold en deskundig. Toch hebben ze soms vragen op het gebied van de begeleiding. Gedragsdeskundigen van Lore reiken dan de helpende hand.
Het appartement van Hilde is gezellig en opgeruimd. Op haar voordeur hangen mooi gekleurde gedichten. Die heeft ze zelf bedacht en geschreven. Geleerd van haar opa. Hilde (25) kwam vier jaar geleden wonen in de Smalle Haven in Deurne. Daarvoor woonde ze in Nijmegen op een groep. “Mijn ouders wonen in Asten. Nu ben ik weer wat dichterbij”, zegt ze.
Een flinke overgang
Van een groepswoning naar een appartement. Dat was een flinke overgang voor Hilde. Een eigen woonkamer, badkamer, een eigen keuken en dus ook veel meer zelfstandigheid. Marjolein van den Eng – Van Heugten is sinds twee jaar haar zorgcoördinator. “Hilde wilde heel veel. Ze stelde zichzelf grote doelen. Als begeleiding vonden we dat best lastig. Waar moet je beginnen, wat kan er wel, wat niet? We waren echt op zoek naar tips, handvatten.”
Maar hoe denkt ze er zelf over?
Kim de Gooijer, gedragsdeskundige bij Lore, werd gevraagd om advies. “Ik heb kennis gemaakt met Hilde en ik heb de SEO (Schaal Emotionele Ontwikkeling) gedaan. Dat is een instrument, een interview eigenlijk, waarin we meer te weten komen over de emotionele ontwikkeling. Alleen, dat interview nemen we af met mensen die dichtbij de cliënt staan, maar niet met haar zelf.”
De SEO gaf al meer beeld van Hilde. Hoe gaat ze om met spanning, emoties, met leeftijdsgenoten, met anderen. Maar, “we willen ook graag weten hoe Hilde zelf over deze dingen denkt”, zegt Kim.
Breder en beter beeld
Die wens, om de cliënt over de eigen emotionele ontwikkeling aan het woord te laten, wordt ook landelijk breder gedragen. Jolanda Vonk, GZ-psycholoog bij Lore, ontwikkelde daarom een VEO, een Vragenlijst Emotionele Ontwikkeling, met onderwerpen die besproken worden mét de cliënt. Kim: “Het gaat over dezelfde thema’s, alleen door met de cliënten zelf te praten, krijg je een breder en beter beeld. Bij Hilde kwam bijvoorbeeld naar voren dat ze zich in haar besluitvorming mede laat leiden door de adviezen die ze krijgt. Maar als je van een heleboel begeleiders verschillende adviezen krijgt, wordt het er niet makkelijker op.”
Niet beperkt door te strakke kaders
De uitkomsten van SEO en VEO gaven Marjolein precies die handvatten die ze nodig had. “Uit het onderzoek bleek dat Hilde in de identiteitsfase zit”, verduidelijkt Kim. “Dat betekent dat ze haar eigen identiteit aan het ontwikkelen is. In die fase moet je niet teveel beperkt worden door strakke kaders. Je moet de ruimte krijgen om te proberen, en ook om -verantwoorde- risico’s te nemen op sommige gebieden.” Marjolein heeft een voorbeeld. “Bij het boodschappen doen, hebben wij als begeleiders vaak de neiging om veel te sturen; deze is goedkoper, dit is gezonder, zou je dit wel kiezen? Hilde vond dat helemaal niks.” Klopt, zegt Hilde meteen. “Ik kan mijn eigen keuzes in de winkel wel maken. Ik vond dat de begeleiding zich daar te veel mee bemoeide.”
De begeleiding van Hilde is inmiddels aangepast. Voor adviezen verwijzen de begeleiders naar Marjolein en naar haar aandachtspersoon en er worden, in dialoog met Hilde, dingen uitgeprobeerd. “Laatst was ik jarig, maar dat kan ik best zelf regelen. Wie nodig ik uit, welke boodschappen moet ik hebben? Dat hoeft de begeleiding niet voor mij te doen.” En dus blijven we wat meer op de achtergrond, vult Marjolein aan. “Wat kun je zelf, waar heb je onze hulp bij nodig? En soms mislukt er iets. Geen probleem. We houden de risico’s natuurlijk in de gaten, maar in de fase waarin Hilde zit, is dit de beste aanpak.”
Op een andere manier in gesprek
Kim vindt de combinatie SEO en VEO goed bruikbaar. “Je raakt op een andere manier in gesprek met de cliënten. Van de praktische dingen weten we al veel, maar op emotioneel gebied gaan we vaak pas in gesprek als er problemen zijn. Dat is jammer, daarom zijn we ook bezig om te kijken of we deze methodiek breder kunnen inzetten. Het gaat erom dat we beter luisteren naar de cliënten. Dit hulpmiddel, waarmee we een beter inzicht krijgen in de emotionele ontwikkeling, is daarin echt van meerwaarde.”
