Spanning in je lijf. Het kan door allerlei oorzaken komen. Vaak voelen we het aankomen. Tijd voor wat rust, even wandelen, ontspanning. Maar wat nou als je niet weet dat die spanning zich in je lijf aan het ophopen is? Bij mensen met een verstandelijke beperking is het soms heel moeilijk om die momenten te ‘lezen’. Of ze vinden het lastig om aan te geven waar die spanning vandaan komt. ORO is momenteel lid van een regionale projectgroep die oplopende spanning bij cliënten meet. De eerste ervaringen zijn veelbelovend.
Tiara (20) woont op Het Rijtven. Een vrolijke meid die helemaal op haar plek is. Toch zijn er nog momenten op een dag dat het mis of bijna mis gaat. Dan is Tiara de controle kwijt, wordt ze onrustig en kan ze flink overprikkeld raken. “Dan kan ze het niet meer overzien”, zegt moeder Fabienne op de vrolijk ingerichte kamer van een van de huizen aan Het Gebint. “Dan heeft ze te veel prikkels gekregen.”
Zorgcoördinator Esther Hornman herkent het beeld. “Mede door goede medicatie komen deze problemen steeds minder voor. Toch was het voor haar met name soms nog moeilijk om na de dagbesteding het ‘emmertje’ van die dag te legen. Ze kwam niet tot rust, waardoor ook de overgang naar het eten moeilijk werd.”
Sensoren in een sok
Esther en haar collega’s proberen al geruime tijd om het gedrag van Tiara beter in beeld te krijgen als ze de vraag krijgt of ze mee wil werken aan het testen van een nieuw apparaatje. Esther: “De HUME is een spanningsmeter. Het werkt met sensoren die in een sok zitten. De meetgegevens van die sok gaan via een klein kastje naar een telefoon die de cliënt bij zich draagt. Van daaruit komen de gegevens op onze groepstelefoon. Zo kunnen we ieder moment zien hoe het spanningspatroon zich ontwikkelt, en tijdig in actie komen als we zien dat de spanning toeneemt.”
De HUME maakt dat spanningspatroon door het zweet, de warmte en de hartslag te meten. “Toen Tiara de sok ging dragen zagen we dat de spanning verhoogde als ze thuis kwam en dat die ook de rest van de avond hoog bleef.”
Afschakelen in de snoezelruimte
In overleg met onder andere de gedragsdeskundige werd besloten om een interventie te plegen. Na de dagbesteding zou Tiara de kans krijgen om ‘af te schakelen’ in de snoezelruimte van de woning. “Al snel zagen we in de meetgegevens dat de spanning op dat moment afnam. Tiara kwam meer ontspannen aan de eettafel en ook de avonden verliepen veel makkelijker.”
Omdat Tiara op een andere dag relatief veel activiteiten na elkaar had, werden de meetgegevens van die dag ook grondig bekeken. Fabienne: “Tiara gaat dan paardrijden en heeft daarna meteen een Shantala-massage. We hadden het gevoel dat dat alles bij elkaar ook heel veel voor haar was, maar de gegevens lieten een heel ander beeld zien; een heel rustig en ontspannen beeld.” Esther: “Dat is fijn om te weten. Aan dat dagprogramma hoeven we dus niets te veranderen. Dat vindt ze leuk en het brengt geen extra spanning.”
Veel plezier aan beleven
De HUME, die nog volop in ontwikkeling is, kan volgens Esther een bijdrage leveren aan het ‘lezen’ van moeilijk te begrijpen gedrag. Inmiddels gebruikt een andere bewoner op de locatie ook de HUME. “Als je de vaste momenten van opbouwende spanning in beeld hebt, naast je eigen observaties uiteraard, kun je de zorg beter inrichten en crises voorkomen. Ook zie je sneller wat het effect is van de interventies die je pleegt. Helpen ze of juist helemaal niet? Die gerichte informatie is fijn voor het personeel, maar vooral voor de cliënt. Ik denk dat, zeker als er meer data beschikbaar komt en de metingen daardoor nog verder verfijnd worden, dit een mooi en innovatief hulpmiddel kan zijn waar we veel plezier aan beleven. Bij Tiara heeft het ons al prima geholpen.”
